تفاوت MBR و GPT
مقدمه :
در دنیای امروز ارزش اطلاعات حتی از معادن طلا و چاه های نفت هم بیشتر شده است. کشور ها، سازمان ها، کمپانی های کوچک و بزرگ و بسیاری از افراد مشهور و یا معمولی نیز هزینه های بسیاری در جهت حفظ اطلاعات خود پرداخت میکنند. به همین خاطر یکی از موضوعات مهم در دنیای IT و شبکه بحث ذخیره سازی و Storage هاست. در این مقاله و مقالات بعدی قصد داریم تا با مفاهیم مربوط به Storage در ویندوز سرور مایکروسافت بیشتر آشنا شویم.
هارد دیسک :
هارد دیسک یا دیسک سخت یکی از حافظه های ذخیره سازی داده هاست و تقریبا همه ی داده ها از جمله سیستم عامل، برنامه ها، فایل ها و … بر روی آن ذخیره میشوند. هر دیسک از تعدادی دایره های متحد المرکز تشکیل شده است. در واقع یکی از تفاوت های هارد دیسک با CD در همین است. CD از یک سری شیار های حلزونی شکل تشکیل شده است. شکل ظاهری آن به این صورت است که یک دایره از مرکز تا انتهای CD به صورت مارپیچی تمام سطح CD را پوشش میدهد. اما همان طور که در شکل زیر میبینید یک هارد از تعدادی دایره های متحدالمرکز تشکیل شده است. هر کدام از این دایره ها یک Track نام دارند. هر Track به بخش های کوچک تری به نام Sector تقسیم شده است.
مجموع چند Sector با یکدیگر را یک Cluster مینامیم. از لحاظ سخت افزاری هر Cluster کوچک ترین واحدی است که اطلاعات بر روی آن ذخیره میشود.
اما به لحاظ نرم افزاری کوچک ترین واحد ذخیره ی اطلاعات AUS یا Allocated unit size نام دارد. در واقع میتوان گفت AUS و Cluster در معنا تفاوتی با یکدیگر ندارند و تفاوت نام آن ها فقط بخاطر تعریف متفاوتشان در سخت افزار و نرم افزار میباشد.
در هر سیستم AUS میتواند مقدار متفاوتی داشته باشد. اما بهتر است با توجه به حجم داده هایی که قرار است بر روی هارد دیسک ذخیره کنیم سایز AUS مناسبی را در نظر بگیریم. در حقیقت هرچه داده از حجم بیشتری برخوردار باشد، بهتر است که AUS نیز سایز بزرگتری داشته باشد. اما اگر داده هایی که قرار است بر روی هارد دیسک ذخیره شوند حجم کمی داشته باشند بهتر است Aus نیز دارای سایز کوچک تری باشد.
Initialize کردن هارد دیسک :
پس از اضافه کردن یک هارد دیسک به سیستم، نوبت آن میرسد که این هارد به سیستم عامل معرفی شود و یک سری تنظیمات از قبیل تنظیمات اولیه، انتخاب نوع فرمت، پارتیشن بندی و … بر روی آن صورت گیرد.
اولین گام برای شناساندن هارد دیسک به سیستم عامل، Initialize کردن آن میباشد. این مرحله را Disk style نیز مینامیم. برای Initialize کردن دیسک از دو تکنولوژی MBR و GPT استفاده میکنیم. MBR نسبت به GPT تکنولوژی قدیمی تری محسوب میشود و معمولا در سیستم های قدیمی مورد استفاده قرار میگیرد. اما GPT تکنولوژی پیشرفته تری است و در سیستم های امروزی از آن استفاده میشود.
تفاوت MBR و GPT :
MBR و GPT تفاوت های اساسی با یکدیگر دارند که در زیر به برخی از آن ها اشاره میکنیم.
- MBR حداکثر ۴ پارتیشن Primary را ساپورت می کند اما GPT تا ۱۲۸ پارتیشن Primary را ساپورت می کند. اگر با مفهوم Primary آشنایی ندارید به مطلب زیر توجه کنید.
در سیستم عامل های قدیمی برای پارتیشن بندی کردن هارد دیسک ها از دو مفهوم Primary و Extended استفاده میکردیم. پارتیشن های Primary آن دسته از پارتیشن هایی محسوب میشدند که میتوانستیم بر روی آن ها سیستم عامل نصب کنیم. کامپیوتر نیز از طریق آن پارتیشن boot و راه اندازی میشد. در کنار پارتیشن Primary پارتیشن دیگری به نام Extended نیز وجود داشت. چنانچه قصد داشتیم پارتیشن های بیشتری بسازیم آن ها را درون پارتیشن Extended ایجاد میکردیم. پارتیشن های ایجاد شده درون پارتیشن Extended ، پارتیشن Logical نامیده میشدند. پس به طور کلی میتوان پارتیشن ها را به دو دسته ی Primary و Extended تقسیم کرد. پارتیشن Primary ، پارتیشنی است که سیستم عامل بر روی آن نصب میشود اما برای ساخت پارتیشن های دیگر از فضای پارتیشن Extended استفاده میکنیم.
حال با همه ی این توضیحات چنانچه سیستم از تکنولوژی MBR استفاده کند حداکثر میتواند تا ۴ پارتیشن Primary را پشتیبانی کند. اگر ۴ پارتیشن Primary بر روی هارد دیسک ایجاد شود، دیگر نمیتوان هیچ پارتیشن Extended ای را بر روی آن ایجاد کرد. اما اگر ۳ پارتیشن Primary بر روی هارد دیسک ایجاد شود میتوان ۱ پارتیشن Extended در کنار آن ها ایجاد نمود. به همین ترتیب اگر ۲ پارتیشن Primary بر روی دیسک ایجاد گردد میتوان ۲ پارتیشن Extended در کنار آن ایجاد کرد.
| Extended | Primary |
| ۳ | ۱ |
| ۲ | ۲ |
| ۱ | ۳ |
| ۰ | ۴ |
- MBR اطلاعات Partition info را در boot sector یا سکتور صفر خود ذخیره میکند، در صورتی که GPT اطلاعات Partition info را در همه ی پارتیشن ها ذخیره میکند. بنابراین امنیت اطلاعات در سیستم هایی که از تکنولوژی MBR استفاده میکنند تا حد زیادی پایین است چراکه اگر به هر دلیلی سکتور صفر دچار آسیب شود تمام اطلاعات از بین میرود. اما در سیستم هایی که از تکنولوژی GPT استفاده میکنند اگر حتی اطلاعات یک پارتیشن هم از بین برود باز اطلاعات در پارتیشن های دیگر ذخیره شده اند و میتوان از آن ها استفاده کرد.
نکته!!! اطلاعاتی از قبیل اینکه Data کدام یک از خانه های هارد دیسک را اشغال کرده است، در Partition info ذخیره میگردد.
- در تکنولوژی MBR ، فضای هر Volume میتواند حداکثر ۲TB باشد در صورتی که تکنولوژی GPT قادر است تا ۱۸EB فضا را برای هر Volume پشتیبانی کند.
- سیستم عامل به راحتی میتواند توسط MBR بوت شود. اما در صورتی توسط تکنولوژی GPT بوت میشود که Firmware مادربورد از نوع UEFI باشد.
نکته!!! مادربورد ها دارای دو نوع Firmware هستند. Bios و UEFI . Firmware مادربورد های قدیمی معمولا از نوع Bios میباشد. مادربورد های جدید نیز از UEFI پشتیبانی میکنند.
